Dzięki nim niemalże zapomnieliśmy o chorobach takich jak gruźlica, krztusiec, czy ospa prawdziwa. Szczepionka to jeden z najważniejszych wynalazków ludności. W Polsce rodzice mają obowiązek zaszczepienia dzieci przeciwko kilkunastu chorobom. Jak wygląda kalendarz szczepień i co grozi za niezrealizowanie go? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziecie w naszym tekście.
Szczepienia mają dwa cele. Pomagają przede wszystkim zapewnić ochronę przed zachorowaniem na groźne choroby zakaźne, a także wyeliminować te schorzenia w społeczeństwie. Dzięki obowiązkowym szczepieniom dzieci coraz mniej osób umiera na gruźlicę czy różyczkę wrodzoną.
Ministerstwo Zdrowia tłumaczy, że jeżeli szczepi się dużo osób z danej populacji (powyżej 90 proc.) to można zahamować rozprzestrzenianie się drobnoustrojów, które wywołują choroby zakaźne. To ochrona nie tylko dla zaszczepionych, ale także osób, które z przyczyn zdrowotnych (np. chorujących na nowotwory) nie zostały zaszczepione.
"Jeśli nie zaszczepisz zdrowego dziecka, dopuszczasz się zaniedbania i narażasz je na zachorowanie oraz ewentualne powikłania choroby zakaźnej" - wskazuje resort.
Za szczepienia obowiązkowe u dziecka odpowiadają jego rodzice oraz lekarz rodzinny. Warto podczas pierwszej wizyty w przychodni omówić z lekarzem rodzinnym kalendarz szczepień.
Konieczność poddawania się szczepieniom ochronnym zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych jest obowiązkiem prawnym wynikającym wprost z art. 5 pkt 1 lit. b oraz art. 17 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Jeśli rodzic nie podda swojego dziecka obowiązkowemu szczepieniu lekarz POZ (Podstawowej Opieki Zdrowotnej) musi poinformować sanepid.
Konsekwencją ewentualnego uchylania się od obowiązku szczepień jest możliwość nałożenia na osobę uchylającą się kary pieniężnej w ramach procedury administracyjnej, tj. w trybie art. 26 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Organem egzekucyjnym jest w tej sytuacji Powiatowy Państwowy Inspektor Sanitarny, który odpowiada za wszczęcie postępowania oraz nadzoruje jego przebieg - wyjaśnia "Dziennikowi Gazecie Prawnej" adwokat Marcin Kostka.
Do szczepień obowiązkowych dla dzieci resort zdrowia zalicza szczepienia przeciwko:
- gruźlicy,
- zakażeniom pneumokokowym,
- błonicy,
- krztuścowi,
- polio (poliomyelitis),
- odrze,
- śwince,
- różyczce,
- tężcowi,
- wirusowemu zapaleniu wątroby typu B,
- zakażeniom przeciwko Haemophilus influenzae typu B.
Co ważne, osoby z grup podwyższonego ryzyka są szczepione również przeciwko: ospie wietrznej, błonicy, tężcowi i wściekliźnie.
Szczepienia obowiązkowe są bezpłatne, finansowane z budżetu Ministerstwa Zdrowia. Jeśli jednak rodzic zdecyduje, że chce zaszczepić swoje dziecko inną szczepionką, niż ta, którą kupił minister zdrowia, musi za nią zapłacić.
Szczepienia zalecane są uzupełnieniem szczepień obowiązkowych dla dzieci. Umożliwiają one szerszą ochronę dziecka przed następującymi chorobami zakaźnymi:
- ospa wietrzna,
- kleszczowe zapalenie mózgu,
- wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW typu A),
- grypa,
- zakażenie rotawirusowe,
- zakażenia meningokokowe.
Nie można zaszczepić dziecka, jeśli jest chore. W sytuacjach, gdy stan zdrowia dziecka uniemożliwia zaszczepienie w określonym czasie, lekarz ustala indywidualny kalendarz szczepień.
Obowiązkowe szczepienie dla dzieci rozpoczyna się od wizyty u lekarza. Tam rodzic dostaje receptę, dzięki której będzie mógł kupić szczepionkę w aptece. Preparat opiekun przynosi do przychodni. Warto przy tym zachować odpowiednie warunki transportu. Są one opisane na opakowaniu szczepionki. Później odbywa się szczepienie dziecka.
Szczepienia zwykle nie wywołują powikłań. Jednak czasem, jak informuje resort zdrowia, po szczepieniu u dziecka mogą wystąpić:
- podwyższona temperatura,
- obrzęk w okolicy podania szczepionki,
- niechęć do jedzenia lub luźny stolec.
Gdy objawy po szczepieniu niepokoją rodziców, należy natychmiast zgłosić się z dzieckiem do lekarza.
Kalendarz szczepień to popularna nazwa na Program Szczepień Ochronnych. Jest on co roku opracowywany przez Główny Inspektorat Sanitarny. Kalendarz szczepień zawiera wykaz obowiązkowych i zalecanych szczepień oraz zasady ich przeprowadzania.
Pierwsze szczepienie dziecko otrzymuje już w pierwszych dniach swojego życia. W szpitalu noworodek jest szczepiony przeciwko gruźlicy oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typy B.
Kolejne szczepienia (przeciwko pneumokokom, błonicy, tężcowi, krztuścowi, WZW typu B, Hemophilus influenzea typ b i ewentualnie szczepienia z grupy zalecanych), które należy wykonać w 6. - 8. tygodniu życia dziecka, wykonuje wybrany przez rodziców lekarz w przychodni podstawowej opieki zdrowotnej.
Poniżej możecie zobaczyć grafikę przedstawiającą kolejność obowiązkowych szczepień dziecka w zależności od jego wieku.
Kalendarz możesz znaleźć także na stronie szczepienia.pzh.gov.pl