Sezon na grzyby trwa w najlepsze. W sieciach społecznościowych królują teraz zdjęcia dumnych zbieraczy pozujących z koszami pełnymi leśnych skarbów. Grzybobranie to rytuał – mówią amatorzy tego sposobu spędzania wolnego czasu. Wstajesz wcześnie, pakujesz potrzebny sprzęt i wyruszasz w głąb lasu w towarzystwie lub bez. Niestety, każdego roku sezon na grzyby to także przypadki ciężkich zatruć, kończących się w szpitalu, w najgorszym wypadku śmiercią. W tym artykule znajdziecie najbardziej popularne grzyby jadalne i wskazówki, jak odróżnić je od trujących.
Borowik szlachetny
Borowik szlachetny to jeden z najbardziej cenionych przez zbieraczy grzybów. Ma szeroki, brązowy kapelusz, którego brzegi bywają jaśniejsze. Dno kapelusza borowika "utkane" jest z charakterystycznych, drobnych porów. Młode borowiki są białawe, by z wiekiem stać się jasnożółte, oliwkowe do oliwkowozielonych.
Trzon (nóżka) borowika jest gruba, biała lub jasnobrązowa, a miąższ biały, zwarty, u grzybów starszych lekko gąbczasty.
Koźlarz babka
Koźlarz to bardzo popularny i chętnie zbierany grzyb. Kapelusz koźlarza jest w początkowej fazie wzrostu półkolisty, a potem wypukły.
Koźlarz babka występuje w szerokiej gamie odcieni brązu, od jasnoorzechowej, szarobrązowej, po czarno- i czerwonobrązowy. Trzon koźlarza jest białawy lub jasnobrązowy pokryty łuseczkami w ciemnobrązowym lub wręcz czarnym kolorze. Warto podkreślić, że nóżki tego grzyba się się nie je - jest bowiem twarda jak drewno.
Maślak
Najmniej ceniony przez doświadczonych grzybiarzy maślak, nie kusi ani zapachem ani smakiem. Kapelusz maślaka jest pomarańczowobrązowy, u młodych egzemplarzy wypukły, potem płaski i u najstarszych grzybów wklęsły. Powierzchnia maślaka jest gładka i lepka a miąższ gumowaty, białawy, żółtawy a niekiedy błękitniejący.
Podgrzybek
Podgrzybek to grzyb pospolity i obficie występujący w polskich lasach. Jego kapelusz jest ciemnobrązowy (u młodych podgrzybków) po jasnobrązowy (u osobników starszych). Powierzchnia kapelusza podgrzybka jest śluzowata, ale z wiekiem staje się bardziej sucha.
Podgrzybek ma trzon jasno żółtobrązowy, gruby, bardzo często charakterystycznie wygięty, niekiedy zwężony przy podstawie. Podgrzybek często mylony jest z borowikiem szlachetnym, ale nie ma tak aromatycznego smaku, jak jego "kolega".
Rydz
Rydze często występują z naszych lasach, są lubiane ze względu na intensywny smak i zapach. Rydz ma charakterystyczny wygląd, kapelusz ma czerwonawy, czasem o łososiowym zabarwieniu (grzyby starsze mają odcień lekko zielony).
Nóżka przy samym kapeluszu jest jaśniejsza, a jej powierzchnię pokrywają pomarańczowe jamki. Trzon rydza jest łamliwy i po uszkodzeniu zielenieje.
Kurka
Kurka to obok borowika szlachetnego jeden z najbardziej cenionych i bardzo obficie występujących grzybów w polskich lasach. Ma smaczny, aromatyczny i lekko korzenny smak i zapach. Kapelusz kurki jest pomarańczowy (od jasnych po ciemne odcienie), z charakterystycznie wywiniętym brzegiem.
Skórka jest matowa i gładka.
Muchomor czerwony
Muchomor czerwony to bardzo charakterystyczny, trujący grzyb. Kapelusz muchomora czerwonego - jak nazwa sugeruje - jest czerwony (w niektórych przypadkach pomarańczowożółty), a jego powierzchnię pokrywają typowe, równo rozmieszczone jasne "łatki".
Skórka muchomora jest gładka i błyszcząca a nóżka biaława lub żółta (niekiedy pokryta kosmkami). Bardzo często występuje w polskich lasach. Rośnie pojedynczo albo w grupach.
Borowik szatański
Choć na pierwszy rzut oka borowik szatański może przypominać borowika szlachetnego, nie ma z nim nic wspólnego. Borowik szatański (inne nazwy to diablik lub po prostu szatan) to grzyb silnie toksyczny. Odstrasza potencjalnego zbieracza zapachem - niektóre starsze osobniki wydzielają woń zgniłego mięsa.
To duży grzyb, którego kapelusz może osiągać średnicę nawet 25 centymetrów. Młode egzemplarze mają kolor oliwkowy lub popielaty a ich kapelusze są lekko wypukłe i wygięte. Nóżka jest żółta u góry, czerwona pośrodku i brązowa u spodu.
Purchawka
Purchawki gęsto rosną w naszych lasach. Trudno pomylić je z innymi, bo purchawka jest bardzo charakterystyczna - owocnik jest kulisty, bulwiasty, a trzon (nóżka) praktycznie w zaniku. Kolorystycznie purchawki przypominać mogą pieczarkę - są w odcieniu jasnego piasku, jasnożółte i jasnobrązowe.
Purchawki nie należy zbierać, bo to bardzo toksyczny grzyb.
- Jeśli masz wątpliwości, czy grzyb jest jadalny - nie zbieraj go!
- Warto zabrać ze sobą do lasu atlas grzybów, a jeśli nadal nie masz pewności - skorzystaj z pomocy ekspertów w stacji sanitarno-epidemiologicznej
- Zbieraj tylko dojrzałe osobniki. Zbieranie grzybów młodych, bez wykształconych cech gatunku to duże ryzyko. To najczęstsza przyczyna tragicznych pomyłek.
- Nie tylko nie zbieraj grzybów trujących, ale przede wszystkim nie niszcz ich. Wiele gatunków jest pod ochroną.
- Nie zbieraj grzybów rosnących na skraju lasu, w rowach, przy ruchliwych drogach i dużych obszarach przemysłowych - grzyby wchłaniają metale ciężkie.