Liczba kandydatów na rodziny zastępcze niezawodowe wzrosła z 1,5 tys. w 2020 r. do ponad 2,5 tys. w 2021 r. - wynika z danych ministerstwa rodziny. Pod koniec ubiegłego roku w rodzinnej pieczy zastępczej wychowywało się ponad 56,6 tys. dzieci, a w instytucjonalnej prawie 16,3 tys.
Z danych MRiPS wynika, że w 2021 r. w pieczy zastępczej przebywało łącznie 72 952 wychowanków. W formie instytucjonalnej było 16 285 dzieci, a w rodzinnej - 56 667. To oznacza, że udział rodzinnej pieczy zastępczej wynosił 78 proc., a tej o charakterze instytucjonalnym - 22 proc.
Dla porównania w latach 2016-2018 w rodzinnej pieczy zastępczej wychowywało się 76 proc. dzieci, a w instytucjonalnej 24 proc. Z kolei w latach 2019-2020 udział rodzinnej pieczy zastępczej wynosił 77 proc., a instytucjonalnej - 23 proc.
Dane ministerstwa pokazują, że wzrasta liczba chętnych do bycia rodziną zastępczą. W 2020 r. liczba kandydatów na rodziny zastępcze spokrewnione wynosiła 516, w 2021 r. było ich już 746. W 2020 r. kandydatów na rodziny zastępcze niezawodowe było 1509, a w 2021 r. - 2556. Z kolei liczba kandydatów na rodziny zastępcze zawodowe w 2020 r. wyniosła 252, a w 2021 r. - 423.
W ministerstwie trwają prace nad nowelizacją ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Planowane rozwiązania dotyczą przede wszystkim wprowadzenia mechanizmów zapewniających wzrost liczby kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej oraz liczby zawodowych rodzin zastępczych czy rodzinnych domów dziecka. Regulacja zakłada m.in. poprawę procedur adopcyjnych, zwiększenie adopcji dzieci starszych i zmiany w sposobie wynagradzania rodzin zastępczych.
Jak mówiła w połowie maja minister rodziny Marlena Maląg, projekt niedługo trafi pod obrady Sejmu.
Do pieczy zastępczej trafiają dzieci, których rodzice nie są w stanie należycie wypełniać swoich obowiązków. Celem pieczy zastępczej jest zapewnienie dziecku czasowej opieki i wychowania. Powinno tam przebywać, dopóki nie będzie możliwości jego powrotu do rodziny albo umieszczenia go w rodzinie adopcyjnej.
Formami rodzinnej pieczy zastępczej są: rodzina zastępcza: spokrewniona, niezawodowa lub zawodowa; rodzinny dom dziecka.
Rodzina zastępcza spokrewniona to taka, która jest tworzona przez rodzeństwo dziecka lub wstępnych dziecka (dziadków, pradziadków).
Zawodowe rodziny zastępcze to rodziny, które z tytułu wykonywanej pracy otrzymują wynagrodzenie. W przypadku rodziny zastępczej niezawodowej, co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów, np. wynagrodzenie za pracę, emeryturę.
W rodzinach zawodowych i niezawodowych może przebywać nie więcej niż troje dzieci, wyjątek stanowi konieczność umieszczenia w rodzinie rodzeństwa. Więcej dzieci może przebywać w rodzinnych domach dziecka - nie więcej niż ośmioro dzieci (chyba że istnieje konieczność umieszczenia rodzeństwa).
Rodziny zawodowe mogą m.in. pełnić funkcję pogotowia rodzinnego lub być rodziną specjalistyczną dla dziecka o szczególnych potrzebach.
Instytucjonalne formy opieki zastępczej to placówki takie jak domy dziecka, placówki typu socjalizacyjnego, interwencyjnego, specjalistyczno-terapeutycznego.