A4 Kraków-Katowice: Remont za remontem, podwyżka goni podwyżkę

Drożeje płatna autostrada A4. Od dziś kierowcy muszą już zapłacić 9 złotych na każdej bramce, co w sumie - za pokonanie całego odcinka z Krakowa do Katowic - daje 18 złotych. To 30 groszy za kilometr! Po raz kolejny płatny odcinek A4 można okrzyknąć najdroższym w Polsce. Podwyżka dotyczy tylko samochodów i motocykli, czyli pojazdów kategorii I. Podwyżkę wprowadzono, mimo że na autostradzie niemal nieustannie prowadzone są remonty.

Zmiana ceny budzi kontrowersje z kilku powodów. Na autostradzie cały czas prowadzone są prace remontowe. Odnawiane są wiadukty, co powoduje, że w ich okolicach kierowcy muszą spodziewać się utrudnień. Dwa pasy redukują się do jednego, wprowadzone zostają ograniczenia prędkości i zakazy wyprzedzania. Lada moment rozpocznie się także przebudowa wiaduktu na trasie Trzebinia-Chrzanów. By zjechać z autostrady, trzeba tam będzie o 180 stopni zmienić kierunek jazdy.

Na podwyższenie ceny nie zgodziła się GDDKiA, ale ta opinia była raczej bez znaczenia, bo tajna umowa koncesyjna daje Stalexportowi możliwość zmiany ceny bez konsultacji z tym urzędem. RMF FM ujawnił fragmenty aneksu nr 5, który jest niekorzystny dla kierowców i Skarbu Państwa, a to na jego podstawie wyliczane są podwyżki.

30 groszy za kilometr autostrady zarządzanej przez Stalexport to najwyższa cena w Polsce, a mniej płacą nawet kierowcy we Włoszech, Chorwacji i Portugali, gdzie drogi przebiegają przez tunele i wysokie wiadukty. Cena ta wzrośnie jeszcze o jeden grosz w momencie, kiedy Stalexport Autostrada Małopolska pozbędzie się węzła Murckowska i 1,5-kilometrowego odcinka trasy.

Motocykliści to grupa użytkowników autostrady A4, która czuje się najbardziej oszukana dzisiejszą podwyżką ceny przejazdu z Krakowa do Katowic. Po protestach na bramkach obiecano im, że będą płacić o połowę mniej - tak jak na innych trasach. Od dziś płacą solidarnie z kierowcami 18 złotych.

Teraz motocykliści na wprowadzenie obniżki dają Stalexportowi i ministrowi transportu kilka tygodni. Później, kiedy zrobi się już ciepło, a niespełnione zostaną ich żądania, będą protestować w punktach poboru opłat. Jeżeli faktycznie nie będzie przed nowym sezonem żadnej obniżki, to czas wrócić do metod sprzed 2,5 roku. Jednogroszówki były skuteczne, myślimy, że nadal będą skuteczne - mówi Szczęsny Filipiak, jeden z protestujących motocyklistów. Dodaje, że fani jednośladów blokować bramki będą także w czasie Euro 2012. Może to być dotkliwy protest dla kibiców podróżujących A4 z Europy Zachodniej na Ukrainę.

Wiceminister transportu Radosław Stępień, który obiecał motocyklistom obniżki, został zdymisjonowany. Ale pojawiła się iskierka nadziei - kolejną obietnicę składa obecny minister transportu Sławomir Nowak, który rozmawiał na ten temat z prezesem Stalexportu. Bardzo wyraźnie też mu powiedziałem, że to jest niezrozumiałe dla opinii publicznej utrzymywanie tak absurdalnie wysokich cen przejazdu dla motocyklistów. Obiecał mi, że na początku kwietnia sprawa zostanie załatwiona - powiedział nam minister Nowak.

Stalexport podkreśla, że stawka za przejazd ok. 60-kilometrowym odcinkiem nie była zmieniana od ponad dwóch lat. Poprzednio cena wzrosła w grudniu 2009 r. Przedstawiciele SAM podkreślają również, że przed rokiem firma - jako jedyny zarządca płatnej drogi w Polsce - nie podniosła opłat mimo wprowadzenia wyższej stawki VAT.

Podwyżką zbulwersowani są jednak kierowcy. Twierdzą, że to skandal, by aż tyle płacić za "produkt autostradopodobny" - jak przed laty została nazwana płatna autostrada A4. Zapowiadają, że będą omijać szerokim łukiem trasę z Krakowa do Katowic, a 18 złotych wolą wydać na obiad.

Niestety podwyżką nie zainteresuje się UOKiK. Instytucja - która raz już ukarała Stalexport karą 1,3 miliona złotych za zawyżanie ceny w czasie, kiedy trwały remont nawierzchni - tym razem umywa ręce. Oto odpowiedź na pytania RMF FM:

Proszę o informację na temat działań UOKiK w sprawie planowanej na 1 marca podwyżki cen za przejazd płatnym odcinkiem autostrady A4 Kraków - Katowice.

1. Czy UOKiK bada lub będzie badał zasadność podwyżki z 16 na 18 złotych?

2. Czy Stalexport Autostrada Małopolska zapłaciła karę nałożoną za zawyżone ceny?

3. Czy UOKiK obecna podwyżkę także ocenia jako zawyżanie ceny w sytuacji, że na autostradzie nadal prowadzone są prace remontowe?

Odpowiedź UOKiK: Uprzejmie informuję, że UOKiK nie będzie badał zasadności podwyżki opłat za korzystanie z autostrady. Nie mamy do tego uprawnień. Nasza decyzja nie dotyczyła samej wysokości ceny za przejazd, ale pobierania pełnej stawki za przejazd drogą, która nie spełniała standardów autostrady. Spółka Stalexport Autostrada Małopolska zapłaciła karę nałożona przez UOKiK.

Płatnym, 61-kilometrowym odcinkiem A4 między Katowicami a Krakowem średnio jeździ ok. 30 tys. aut na dobę. W szczycie, przypadającym w długie weekendy czy wakacje, jest to powyżej 40 tys. samochodów na dobę. Od kilku lat dyskutuje się o potrzebie rozbudowy autostrady do trzech pasów ruchu. Stalexport dzięki zapisom w tajnym aneksie może jednak wymigać się od tej inwestycji. A kolejna podwyżka uznawana jest nawet za próbę ograniczenia ruchu na autostradzie. W ramach dużych inwestycji na autostradzie SAM: zbudował Punkty Poboru Opłat, Miejsca Obsługi Podróżnych, zamykał zjazdy, wymieniał nawierzchnię i remontował wiadukty. Latarnie, które dostał w "spadku" - zamiast wyremontować, żeby oświetlały drogę kierowcom - zlikwidował, bo tak było taniej. Zgodził się wprawdzie na rozbudowę węzłów i wybudowanie kolejnych MOP-ów, jednak inwestycje te są dopiero w fazie projektów.

Oto tłumaczenie rzecznika Stalexportu Rafała Czechowskiego dotycząca planowanych inwestycji na A4.

1. Zamknięcie Węzła Chrzanów II tj. Węzła Balin uzależnione jest od powstania północnej obwodnicy Chrzanowa, której budowę zaplanowano już wiele lat temu. W obecnej w sytuacji zamkniecie węzła doprowadziłoby do paraliżu komunikacyjnego Chrzanowa, ponieważ odcinek A4 od Węzła Chrzanów do Węzła Byczyna, poprzez Węzeł Balin pełni funkcję obwodnicy miasta.

2. Rozbudowa Węzła Mysłowice zaplanowana jest na lata 2012 - 2013. Wykonano już projekt. Prace obejmą m.in. budowę brakujących elementów węzła zapewniających połączenia we wszystkich kierunkach.

3. Rozbudowę Węzła Rudno i Byczyna pierwotnie zaplanowano na lata 2017 - 2018, zgodnie jednak z listem intencyjnym podpisanym m.in. z władzami Gminy Alwernia i Krzeszowice rozbudowa Węzła Rudo może być przyspieszona pod warunkiem podjęcia przez jednostki samorządu terytorialnego szeregu działań w tym m.in. przeprowadzenie remontów i przebudowa dróg łączących węzeł z drogami nr 79, 44 oraz 780, tak aby ich standard techniczny pozwalał na przejęcie strumienia ruchu z autostrady, w tym ruchu pojazdów ciężkich. Obecnie weryfikowana jest koncepcja węzłów.

4. Odwodnienie autostrady - na przełomie 2011/ 2012 zakończono realizację kontraktu na odwodnienie autostrady w Balicach. Zakończono już prace projektowe nad modernizacją odwodnienia autostrady w województwie śląskim. Rozpoczęcie robót zaplanowano na koniec 2012 r., a zakończenie w roku 2014. W dalszej kolejności modernizowane będzie odwodnienie w woj. małopolskim.

5. Nasadzenie zieleni ochronnej i budowa dodatkowych przejść dla zwierząt. Wobec innych prac z zakresu ochrony środowiska (modernizacja odwodnienia i budowa ekranów akustycznych), nasadzenia zieleni i przejścia dla zwierząt będą realizowane w dalszej kolejności.

6. Ekrany akustyczne - trwa przygotowanie kontraktu na budowę ekranu o długości ok. 800 m, który powstanie w 2012 w Jaworznie. Kolejne ekrany będą budowane sukcesywnie w kolejnych latach na podstawie danych z opracowywanych studiów akustycznych.

7. Budowa Miejsc Obsługi Podróżnych w Grojcu i Rudnie - zakończono prace projektowe. MOP-y te wybudowane zostaną do końca 2013 r. Będą to MOP-y z toaletami, miejscami parkingowymi oraz miejscami cichego wypoczynku.

8. MOP w Giszowcu i Janowie - zakończono prace projektowe. MOP-y powstaną w 2014 r.

9. Kładka dla pieszych w Chrzanowie powstanie nie wcześniej niż po zamknięciu Węzła Balin, po analizie spodziewanych potoków ruchu pieszych.

Niezależnie od realizacji powyższych prac fazy II B koncesjonariusz rozszerzył zakres inwestycji o następujące prace:

- rozbudowa Placów Poboru Opłat, która nastąpi w 2012 r. Na każdym placu powstaną dodatkowo 4 bramki do obsługi podróżnych, co pozwoli na skrócenie czasu obsługi.

- wymiana urządzeń poboru opłat w latach 2012 - 2013, która także pozwoli na szybsza obsługę podróżnych poprzez wprowadzenie płatności kartami flotowymi, kartami chipowymi, a w dalszej kolejności elektroniczny pobór opłat (tzw. slow & go) czyli przejazd przez bramki bez zatrzymywania się dla posiadaczy urządzeń pokładowych tzw. OBU.

Gdyby nie polityczna zapiekłość już obowiązywałaby uchwała, chroniąca kierowców przed płaceniem za przejazd remontowanymi autostradami. Taki projekt dwa lata temu odrzuciła sejmowa Komisja Infrastruktury głosami Platformy Obywatelskiej, tylko dlatego, że był to pomysł małopolskiego polityka PiS. Teraz do sejmu trafił drugi już projekt ustawy o obniżeniu opłat na przebudowywanych płatnych odcinkach autostrad. Posłowie uważają, że każdy remont trwający dłużej niż miesiąc powinien być dla kierowców podstawą do ubiegania się o obniżkę opłat na autostradzie.