Trzydzieści lat temu odkryto unikatowy na skalę światową Skarb Średzki. Z tej okazji Muzeum Narodowe we Wrocławiu zaprasza na specjalną wystawę, na której prezentowane są klejnoty po konserwacji i częściowej rekonstrukcji. Po raz pierwszy razem pokazywane są wszystkie elementy skarbu: klejnoty, złote i srebrne monety, także te z wcześniejszego o trzy lata znaleziska w Środzie Śląskiej, oraz fragmenty naczyń ceramicznych, w których skarb był trzymany przez średniowiecznych właścicieli. Na wystawie prezentowane są także fotografie, rysunki i dokumenty z czasów odkrycia.
To unikatowe znalezisko. W światowych rankingach mieści się w czołówce. Jest uważane za jedno z sześciu najważniejszych tego typu znalezisk na świecie - mówi Jacek Witecki, kustosz Muzeum Narodowego we Wrocławiu i kurator wystawy.
Najcenniejszą częścią Skarbu Średzkiego jest kobieca korona ślubna. Zdaniem historyków należała ona do królów czeskich, a jej ostatnią właścicielką mogła być Blanka de Valois, pierwsza żona Karola IV Luksemburskiego. Korona powstała na początku XIV wieku. To jedyna, zachowana do dziś, średniowieczna korona tego typu.
To jedyna, istniejąca, tego rodzaju, ślubna korona z orłami. Korona segmentowa, która składa się z dziecięciu elementów połączonych zawiasami. Dzięki temu na głowie swojej właścicielki mogła się elastycznie układać, dostosowywać do obrysu. Noszono ją pewnie na jakimś welonie czy czepcu - dodaje kurator wystawy.
Kolejny element kolekcji to kolista zapona z ozdobną kameą z chalcedonu, na której znajduje się cesarski orzeł. Nie brakuje tu szlachetnych kamieni - granatów i szmaragdów. Służyła ona do spinania szat noszonych w czasie ważnych uroczystości.
Na wystawie prezentowane są także złote zawieszki z XII i XIII wieku, używane jako ozdoby głowy, zapinka z figurą ptaka, złote pierścienie czy zdobnicza taśma, którą okuwano cenne przedmioty. Prezentowane są także złote i srebrne monety, które odnaleziono wraz z klejnotami.
Na wystawie prezentowane są wszystkie klejnoty odnalezione w 1988 roku w Środzie Śląskiej. Korona została zrekonstruowana i uzupełniona o elementy, których brakowało w czasie rekonstrukcji przeprowadzonej dwadzieścia lat temu w Krakowie. Dzięki temu obecny wygląd korony jest najbardziej zbliżony do oryginału.
Skarb Średzki został odnaleziony w maju 1988 roku na wysypisku w Środzie Śląskiej. Klejnoty trafiły tam wraz z gruzem z przebudowy Starego Miasta. Tam odkryto wcześniej średniowieczne monety.
Skarb był prawdopodobnie bankowym depozytem, pochodzącym ze skarbca Luksemburgów z Pragi. Karol IV prawdopodobnie zaciągnął pożyczkę na poczet prowadzonej kampanii politycznej.
Klejnoty można oglądać w Muzeum Narodowym we Wrocławiu do końca roku.
(nm)
