Pocztówki bożonarodzeniowe kiedyś i dziś. Zaglądamy do kolekcji krakowskiego antykwariusza

Najstarsza pocztówka w zbiorach pochodzi z 1869 roku. Każda z nich ma swoją historię - różni je pismo, życzenia, języki i styl, ale także obraz i niekiedy materiał, z jakiego zostały wykonane.

Pocztówki wojenne objawiają się wielką skromnością. Mamy pocztówki z czasów I wojny światowej. Przy braku papieru zdzierano korę z brzozy i właśnie na niej pisano. Ich wysłanie w Austro-Węgrzech kosztowało 2 halerze za tekst do pięciu słów. Im więcej słów, tym droższe było wysłanie pocztówki - mówi Marek Sosenko.

Na pocztówkach przedstawiono niezwykle różnorodne obrazy związane ze świętami czy nawiązujące. Polacy często uważali te święta za takie bardzo polskie, dlatego na pocztówkach zamiast pastuszków przedstawiano np. górali, a trzej królowie to byli Władysław Jagiełło, Kazimierz Wielki czy Jan Sobieski. W orszaku był np. Stanisław Moniuszko - opowiada kolekcjoner.

Nadawcy musieli także w różnych czasach liczyć się z cenzurą, także podczas rozbiorów świąteczne życzenia wysyłano aż w ośmiu językach. Inaczej wyglądają także pocztówki z okresu Polski Ludowej. Cenzura nie przepuszczała niczego, co miało walor religijny, więc wymyślano coś, co mogło to zastąpić i do tego nawiązywać. Widać świętego Mikołaja jadącego na traktorze, wiozącego na przyczepie choinki. Są często postacie w uniformach robotniczych. Krakowskie pocztówki przedstawiały np. Hutę imienia Lenia która przesłonięta jest świąteczną gałązką z zapaloną świeczką. Oczywiście z kominów huty musiał lecieć dym, żeby nie uznano tego za sabotaż - mówi Sosenko.

Życzenia także były dość wyjątkowe. "Świąteczne życzenia wypowiem, niech Was pan Bóg darzy zdrowiem, niech wam na Ziemi raj stwarza i fortuną poobdarza" - brzmi jedno z nich. "Szczęścia, zdrowia, pomyślności, sług uczciwych, miłych gości, srebra, zdrowia, etcetera, to treść moich życzeń szczera" - czytamy na innej.