Wszyscy ich znaliśmy. Z ekranu, trybun, płyt czy mównic. W listopadzie wspominamy tych, których już z nami nie ma. Przypominamy ludzi polityki, kultury i sportu zmarłych w ciągu minionego roku.
Maciej Damięcki - kultowy aktor
17 listopada 2023 r. w wieku 79 lat zmarł Maciej Damięcki. Debiutował w 1956 roku rolą Franka Miksa w "Tajemnicy dzikiego szybu". Wystąpił w takich popularnych produkcjach jak m.in. "Stawka większa niż życie", "Rzeczpospolita babska", "Kolumbowie", "Chłopi" czy "Noce i dnie". Był ojcem aktorów Mateusza Damięckiego i Matyldy Damięckiej.
Rosalynn Carter - Pierwsza Dama Stanów Zjednoczonych
19 listopada 2023 r. zmarła była Pierwsza Dama Stanów Zjednoczonych Rosalynn Carter. Miała 96 lat. Żona Jimmy’ego Cartera Pierwszą Damą była w latach 1977-1981. Działała wówczas m.in. na rzecz spraw związanych ze zdrowiem psychicznym w kraju, a także propagowała programy opieki dla osób starszych. Pod koniec życia cierpiała na demencję.
Paweł Huelle - pisarz
27 listopada 2023 r. zmarł Paweł Huelle autor takich powieści jak "Weiser Dawidek" i "Ostatnia Wieczerza". Był również współautorem scenariuszów do filmów m.in. "Wróżbykumaka" czy "O dwóch takich, co nic nie ukradli". Miał 66 lat. Swoją twórczość Huelle w większości poświęcił rodzinnemu Gdańskowi. Uznanie czytelników przyniosła mu debiutancka powieść "Weiser Dawidek", wydana w 1987 roku. Pisarz został wyróżniony m.in. Paszportem POLITYKI, nagrodą Fundacji im. Kościelskich, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Srebrnym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".
Henry Kissinger - były sekretarz stanu USA
30 listopada 2023 r. w wieku 100 lat zmarł Henry Kissinger, dyplomata, doradca amerykańskich prezydentów i laureat pokojowej nagrody Nobla.
Kissinger był jedną z najbardziej wpływowych postaci w USA. Zasłynął głównie jako doradca prezydenta Richarda Nixona i autor normalizacji stosunków Waszyngtonu z komunistycznymi Chinami. W 1973 r. wspólnie z północnowietnamskim generałem Le Duc Tho otrzymał pokojową nagrodę Nobla za doprowadzenie do zakończenia wojny w Wietnamie.
Elżbieta Sommer - prezenterka pogody i "pani chmurka"
7 grudnia 2023 r. zmarła Elżbieta Sommer, była prezenterka pogody w telewizji publicznej. Miała 87 lat. Pracę w telewizji rozpoczęła pod koniec lat 50. ubiegłego wieku, a prezenterką pogody została kilka lat później. Ze względu na swoją profesję nazywano ją "panią chmurką".
Wojciech Łazarek - były selekcjoner reprezentacji Polski
13 grudnia 2023 r. zmarł Wojciech Łazarek były piłkarz i trener, a w latach 1986-89 selekcjoner piłkarskiej reprezentacji Polski. Miał 86 lat. Z ekipą Lecha Poznań Łazarek dwa razy zdobył mistrzostwo Polski i dwukrotnie krajowy puchar. Z Zawiszą wywalczył awans do ekstraklasy. Dwa razy został "Trenerem roku" w plebiscycie "Piłki Nożnej".
Zofia Merle - słynna aktorka teatralna i telewizyjna
13 grudnia 2023 r. w wieku 85 lat zmarła Zofia Merle. Aktorka popularność zyskała dzięki drugoplanowym rolom komediowym, debiutowała w warszawskim Studenckim Teatrze Satyryków. W 1984 roku Stanisław Tym zaangażował ją do Teatru Dramatycznego w Elblągu. Pracowała z Tymem w wystawianych w Warszawie spektaklach: "Pralnia" i "Mississippi". Merle zasłynęła również jako aktorka w komediach Stanisława Barei.
Ewa Wanat - dziennikarka radiowa i telewizyjna
13 grudnia 2023 r. zmarła Ewa Wanat w wieku 61 lat. Była dziennikarką radiową i telewizyjną. W latach 2003-2012 pełniła funkcję redaktor naczelnej radia Tok FM, a w latach 2013-2015 - Polskiego Radia RDC. W 2013 r. została wyróżniona Złotym Krzyżem Zasługi "za zasługi w działalności na rzecz rozwoju wolnych mediów w Polsce".
Janusz Filipiak - współzałożyciel Comarchu i były prezes Cracovii
17 grudnia 2023 r. zmarł Janusz Filipiak. Wykształcenie zdobywał na krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej, gdzie w latach 1991-1998 kierował Katedrą Telekomunikacji, zdobywając nominację profesorską w wieku zaledwie 39 lat. W 1993 r. wraz z żoną Elżbietą - założył firmę Comarch. Dzięki temu przedsiębiorstwu stał się jednym z najbogatszych Polaków. Filipiak kochał futbol, więc zaangażował Comarch w przejęcie kontroli nad Cracovią.
Izabella Cywińska - pierwsza minister kultury, "Dama polskiego teatru"
23 grudnia 2023 r. zmarła Izabella Cywińska pierwsza minister kultury niepodległej Polski. Była reżyserką teatralną i filmową, a także minister kultury i sztuki w rządzie Tadeusza Mazowieckiego (1989-1991). Została odznaczona Oficerskim Orderem Odrodzenia Polski. Kierowała Teatrem Nowym w Poznaniu, ale też Teatrem im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu oraz Teatrem Ateneum w Warszawie.
Tom Wilkinson - brytyjski aktor, zdobywca Złotego Globu
30 grudnia 2023 r. w wieku 75 lat zmarł brytyjski aktor Tom Wilkinson. Był dwukrotnie nominowany do Oscara, zdobywca nagrody BAFTA, Złotego Globu i Primetime Emmy. Międzynarodową sławę oraz nagrodę BAFTA przyniósł mu występ w "Goło i wesoło", filmie z 1997 r. Wilkinsona można też było zobaczyć w thrillerze prawniczym "Michael Clayton". Za występ w tej produkcji aktor został nominowany do Oscara.
Iwona Śledzińska-Katarasińska - była posłanka
1 stycznia 2023 r. zmarła Iwona Śledzińska-Katarasińska miała 82 lata. W latach 1991-2023 była posłanką na Sejm I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII i IX kadencji. Sprawowała mandat poselski nieprzerwanie od 32 lat, reprezentując m.in. Unię Demokratyczną, Unię Wolności i Platformę Obywatelską. Posłanka była dziennikarką, należała do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
Małgorzata Kozłowska-Wojciechowska - "Profesor Zdrówko"
2 stycznia 2024 r. w wieku 72 lat zmarła prof. Małgorzata Kozłowska-Wojciechowska, znana jako "Profesor Zdrówko". Karierę zawodową rozpoczęła w 1977 r. w Instytucie Żywności i Żywienia w Warszawie. Była m.in. przewodniczącą trzech kadencji Warszawskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Badań nad Miażdżycą, członkinią Polskiego Towarzystwa Nauk Żywieniowych. Angażowała się w popularyzację wiedzy o zdrowym żywieniu, biorąc udział m.in. w audycjach radiowych oraz programach telewizyjnych.
Mario Zagallo - legenda brazylijskiej piłki nożnej
6 stycznia 2024 r. w wieku 92 lat zmarł Mario Zagallo, był pierwszym, który jako zawodnik i trener zdobył mistrzostwo świata. Łącznie miał w dorobku cztery mundialowe triumfy. Nazywany "profesorem" Zagallo odegrał znaczącą rolę w wywalczeniu przez Brazylię czterech z pięciu tytułów mistrza globu. Jako piłkarz dwukrotnie sięgnął po Puchar Świata - w 1958 w Szwecji i cztery lata później w Chile.
Mateusz Rutkowski - mistrz świata juniorów w skokach narciarskich
7 stycznia 2024 r. w wieku 37 lat zmarł Mateusz Rutkowski, mistrz świata juniorów w skokach narciarskich z 2004 roku. Podczas tej samej imprezy polski skoczek zdobył srebrny medal w drużynie, startując z Kamilem Stochem, Stefanem Hulą i Dawidem Kowalem.
Franz Beckenbauer - legenda niemieckiej piłki
8 stycznia 2024 r. w wieku 78 lat zmarł Franz Beckenbauer. Był jednym z najlepszych obrońców w historii piłki nożnej. W trakcie swojej kariery sięgał po mistrzostwo świata, mistrzostwo Europy - z drużyną narodową, a w futbolu klubowym zdobył czterokrotnie mistrzostwo Niemiec, Puchar Niemiec i trzykrotnie Puchar Europy. Przez większość kariery piłkarskiej był związany z Bayernem Monachium (1964-1977). Jego umiejętności dwukrotnie nagrodzono Złotą Piłką.
Tadeusz Isakowicz-Zaleski - duchowny i prezes Fundacji im. Brata Alberta
9 stycznia 2024 r. w wieku 67 lat zmarł ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski - duchowny katolicki obrządków ormiańskiego i łacińskiego, duszpasterz osób niepełnosprawnych, współzałożyciel i prezes Fundacji im. Brata Alberta. Przez całe lata 80. XX wieku był represjonowany przez peerelowska Służbę Bezpieczeństwa. W 1988 r. jako duszpasterz brał udział w strajku robotników w krakowskiej Hucie im. Lenina. W 2006 r. za działalność opozycyjną prezydent Lech Kaczyński odznaczył go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Marian Pilot - wybitny powieściopisarz
2 lutego 2024 r. zmarł Marian Pilot, powieściopisarz i nowelista, autor słuchowisk, scenarzysta filmowy, dziennikarz, eseista, leksykograf i działacz ludowy. Laureat Nagrody Literackiej Nike 2011 za powieść "Pióropusz".
Aleksiej Nawalny - rosyjski opozycjonista
16 lutego 2024 r. zmarł Aleksiej Nawalny. Był rozpoznawalny na całym świecie, przez prowadzenie kampanii przeciwko korupcji w Rosji i organizując antyrządowe i wymierzone przeciwko Władimirowi Putinowi demonstracje w całej Rosji. 17 stycznia 2021 roku został aresztowany na lotnisku w Moskwie. Od tej pory był więziony: władze wytoczyły wobec niego kolejne sprawy karne, skutkujące wyrokami przewidującymi łącznie ponad 30 lat pozbawienia wolności. Pod koniec 2023 roku został przeniesiony z więzienia w europejskiej części Rosji do kolonii karnej nr 3 w miejscowości Charp na Dalekiej Północy. Tam zmarł w wieku 47 lat.
Tomasz Komenda - niesłusznie skazany, odsiedział 18 lat w więzieniu
21 lutego 2024 r. zmarł Tomasz Komenda. Mężczyznę poznała cała Polska po tym, jak okazało się, że odsiedział w więzieniu 18 lat za zbrodnię, której nie popełnił. Komendę niesłusznie skazano za zabójstwo i zgwałcenie 15-latki w Miłoszycach w noc sylwestrową 1996/1997. W 2018 roku został przez sąd penitencjarny przy Sądzie Okręgowym we Wrocławiu warunkowo zwolniony z odbywania kary i wyszedł na wolność. 16 maja 2018 Sąd Najwyższy uniewinnił Tomasza Komendę. Trzy lata później sąd w Opolu przyznał Komendzie 12 mln zł zadośćuczynienia oraz 811 533 zł odszkodowania.
Ernest Bryll - ceniony poeta i prozaik
16 marca 2024 r. zmarł Ernest Bryll, poeta, prozaik, tłumacz, krytyk filmowy i dyplomata. Miał 89 lat. Swój pierwszy tomik wierszy zatytułowany "Wigilia wariata" wydał w 1958 roku. Opublikował prawie 40 tomów wierszy. Od lat 60. pisał także teksty piosenek - do muzyki takich kompozytorów jak Katarzyna Gärtner, Włodzimierz Korcz czy Czesław Niemen. Utwory śpiewali między innymi Marek Grechuta, Stan Borys, Halina Frąckowiak, Krystyna Prońko i Maryla Rodowicz.
Leszek Długosz - wybitny poeta
23 marca 2024 r. zmarł Leszek Długosz. Był poetą, aktorem, pieśniarzem, kompozytorem, pianistą. W latach 1965-1978 współtworzył kabaret w Piwnicy Pod Baranami w Krakowie. Był Kawalerem Orderu Orła Białego. Miał 82 lata. W 2022 r. otrzymał Nagrodę Ministra Kultury za całokształt twórczości. Długosz w wyborach parlamentarnych w 2007 r. kandydował z ramienia PiS do Senatu, ale nie uzyskał mandatu.
Mieczysław Grąbka - aktor teatralny i telewizyjny
2 kwietnia 2024 r. w wieku 73 lat zmarł Mieczysław Grąbka, aktor teatralny i filmowy, a także dubbingowy. Był aktorem Starego Teatru w Krakowie i profesorem Akademii Sztuk Teatralnych. Zagrał w takich filmach jak "Vinci", "Komornik", czy "Ja wam pokażę".
Zofia Kucówna - znakomita aktorka
6 kwietnia 2024 r. zmarła Zofia Kucówna - aktorka znana m.in. z ról w filmach "Wiano" Jana Łomnickiego, "Spirala" Krzysztofa Zanussiego i "Deszczowy lipiec" Leonarda Buczkowskiego. Miała 90 lat. Dorobek telewizyjny Kucówny to kilkadziesiąt ról w Teatrze Telewizji, z którym zaczęła współpracę w 1959 r. Stworzyła również kilkanaście ról filmowych i serialowych. Wystąpiła w tytułowej roli w "Sabinie", psychologicznym filmie w reżyserii Kazimierza Tarnasa. Oglądać ją można było także w "Egzaminie z życia", "Dwóch stronach medalu", "Domu nad rozlewiskiem" czy "Barwach szczęścia".
O.J. Simpson - aktor i sportowiec
10 kwietnia 2024 r. zmarł Orenthal James Simpson, aktor i sportowiec, który jednak przez świat zostanie głównie zapamiętany z powodu głośnego procesu o zabójstwo swojej byłej żony. Śledziły to w mediach dziesiątki milionów ludzi. O.J. był powszechnie znany z występów w programach telewizyjnych, filmach i kampaniach reklamowych jako gwiazda profesjonalnego futbolu. Został uniewinniony w 1994 r.
Yukio Kasaya - legendarny skoczek narciarski
26 kwietnia 2024 r. w wieku 80 lat zmarł słynny japoński skoczek narciarski Yukio Kasaya, mistrz olimpijski z 1972 roku, wielki rywal Wojciecha Fortuny z igrzysk w Sapporo. Na przełomie 1971/72 mógł przejść do historii jako pierwszy zwycięzca wszystkich konkursów Turnieju Czterech Skoczni, ale po trzech wygranych zrezygnował ze startu w Bischofshofen i wrócił do ojczyzny, by skupić się na przygotowaniach do igrzysk.
Bernard Hill - aktor, kapitan "Titanica"
5 maja 2024 r. zmarł Bernard Hill. Brytyjski aktor odszedł w wieku 79 lat. Przełomową rolą Hilla był występ w dramacie telewizji BBC Boys from the Blackstuff. Wielką sławę przyniosła mu jednak rola w "Titanicu" James'a Camerona, gdzie wcielił się w kapitana Edwarda Jamesa Smitha. Widzowie uwielbiali go także za kreację króla Theodena z ekranizacji "Władcy Pierścieni" Petera Jacksona. Bernard Hill dołączył do obsady drugiego filmu, "Dwie wieże" z 2002 roku, i powrócił do serii przy filmie "Powrót króla" z 2003 roku, który zdobył 11 Oscarów.
Jacek Zieliński - współzałożyciel Skaldów
6 maja 2024 r. zmarł Jacek Zieliński, był wokalistą, trębaczem, skrzypkiem, aranżerem i kompozytorem. Miał 77 lat. Wraz z Zygmuntem i Januszem Kaczmarskimi, Feliksem Naglickim, Jerzym Fasińskim i swoim bratem Andrzejem założył w 1965 r. w Krakowie grupę Skaldowie. Zespół grał klasycznego rocka, rocka progresywnego, góralski folklor, rock'n'rolla, jazz, big-beat oraz muzykę pop.
Barbara Nawratowicz - współzałożycielka Piwnicy Pod Baranami
14 maja 2024 r. zmarła Barbara Nawratowicz - aktorka, artystka kabaretowa i dziennikarka radiowa. Odeszła w wieku 91 lat. Była współzałożycielką Piwnicy pod Baranami i jej wielka gwiazdą, a także korespondentką Radia Wolna Europa. Przez ponad trzydzieści lat mieszkała w Queesland w Austrii. W 2015 roku powróciła jednak na stałe do Krakowa.
Zofia Czekalska "Sosenka" - uczestniczka Powstania Warszawskiego
14 maja 2024 r. zmarła Zofia Czekalska "Sosenka". W czasie powstania pełniła funkcje łączniczki w zgrupowaniu "Chrobry II", później również sanitariuszki. Cały ten czas spędziła w Śródmieściu. Po kapitulacji trafiła do obozu jenieckiego. Po wyzwoleniu wróciła do Polski, najpierw do rodzinnego Tomaszowa Mazowieckiego, a później do Warszawy, w której mieszkała do śmierci. Po wojnie zajmowała się tym, co kocha najbardziej - robieniem na drutach, szyciem, haftowaniem. Przez wiele lat pracowała w różnych teatrach warszawskich szyjąc stroje sceniczne.
Jan A.P. Kaczmarek - kompozytor, zdobywca Oscara
21 maja 2024 r. zmarł Jan A.P. Kaczmarek - autor muzyki do ponad 70 filmów długometrażowych i dokumentalnych oraz polskich i amerykańskich spektakli teatralnych. W 2005 r. zdobył Oscara za muzykę do filmu "Marzyciel". Był autorem muzyki do takich filmów, jak m.in.: "Całkowite zaćmienie" i "Plac Waszyngtona" Agnieszki Holland, "Hania" Janusza Kamińskiego, "Horsemen - jeźdźcy Apokalipsy" Jonasa Akerlunda, "Aż po grób" Aarona Schneidera oraz "Dzieci Ireny Sendlerowej" Johna Kenta Harrisona.
Ludwika Wujec - działaczka opozycyjna w czasach PRL-u
26 maja 2024 r. zmarła Ludwika Wujec, działaczka opozycyjna w czasach PRL-u. Była asystentką Tadeusza Mazowieckiego w czasie obrad Okrągłego Stołu, później działała m.in. w samorządzie warszawskim. W okresie PRL Ludwika i jej mąż Henryk angażowali się w niesioną przez Komitet Obrony Robotników pomoc osobom represjonowanym po wydarzeniach w Radomiu i Ursusie. Organizowali prasę podziemną, uczestniczyli w protestach, działali w "Solidarności". Oboje byli internowani w stanie wojennym.
Janusz Rewiński - znany aktor i satyryk
1 czerwca 2024 r. w wieku 74 lat zmarł Janusz Rewiński - znany aktor i satyryk oraz były poseł. Szeroka publiczność kojarzy go z kreacji Miśka w Kabarecie Olgi Lipińskiej i Edwarda Nowaka w serialu "Tygrysy Europy". Na wielkim ekranie zadebiutował w 1983 r. w "Snach i marzeniach" Pawła Pitery i Janusza Petelskiego w roli szefa redakcji telewizyjnej. Zagrał także m.in. Stefana "Siarę" Siarzewskiego w "Kilerze" i "Kiler-ów 2-óch" Juliusza Machulskiego (1997 i 1999) oraz dyrektora banku w "Rysiu" Stanisława Tyma (2007).
Izabela Olszewska - legendarna aktorka
3 czerwca 2024 r. zmarła Izabela Olszewska aktorka Starego Teatru, wykładowczyni i prorektorka Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie. Do historii polskiego teatru przeszły jej występy jako m.in.: Pani Rollison w "Dziadach", Jewdoha w "Sędziach" oraz Wróżka w "Wyzwoleniu" w reżyserii Konrada Swinarskiego, Maria Timofiejewna Lebiadkin w "Biesach" oraz Janina Chomińska w "Z biegiem lat, z biegiem dni..." w reżyserii Andrzeja Wajdy.
Marzena Kipiel-Sztuka - aktorka, Halinka ze "Świata według Kiepskich"
9 czerwca 2024 r. zmarła Marzena Kipiel-Sztuka - aktorka znana szerokiej publiczności za sprawą serialu "Świat według Kiepskich". Wcielała się w nim w rolę Halinki - żony głównego bohatera, którego grał Andrzej Grabowski. Miała 58 lat. Widzowie mogli oglądać Kipiel-Sztukę też w takich produkcjach jak m.in. "Pierwsza miłość", "Fala zbrodni", "Fighter" czy "Behawiorysta".
Stosław Kowalski - bohater bitwy o Monte Cassino
10 czerwca 2024 r. w wieku 102 lat zmarł w Buenos Aires Stosław Kowalski. Podczas II wojny światowej został deportowany do ZSRR. Po opuszczeniu Rosji sowieckiej walczył z Niemcami we Włoszech jako żołnierz 2. Korpusu Polskiego, w 5. Kresowym Pułku Artylerii Przeciwlotniczej i 5. Kresowej Dywizji Piechoty. Po wojnie wyemigrował do Argentyny. Został uhonorowany m.in. Medalem "Pro Patria", Medalem "Obrońcy Ojczyzny 1939-1945" i Złotym Medalem "Za zasługi dla obronności kraju".
Donald Sutherland - kanadyjski aktor, zdobywca Oscara
20 czerwca 2024 r. zmarł Donald Sutherland, kanadyjski aktor, który zasłynął przede wszystkim rolą Sokolego Oka w słynnym filmie "M.A.S.H". W 2017 r. otrzymał honorowego Oscara za całokształt twórczości. Widzowie znają go także z ról w "Parszywej dwunastce", "Złocie dla zuchwałych" czy serii "Igrzyska śmierci".
Andrzej Mularczyk - wybitny scenarzysta
21 czerwca 2024 r. w wieku 94 lat zmarł Andrzej Mularczyk, wybitny polski scenarzysta. Był autorem scenariuszy do popularnego serialu "Dom" czy kultowej trylogii Sylwestra Chęcińskiego "Sami Swoi". Był nie tylko scenarzystą, ale też pisarzem, reportażystą i autorem słuchowisk radiowych - m.in. "W Jezioranach". Ostatni film na podstawie scenariusza Andrzeja Mularczyka to "Sami swoi. Początek" - wyreżyserowany przez Artura Żmijewskiego prequel historii Kargulów i Pawlaków.
Bill Cobbs - ceniony amerykański aktor
25 czerwca 2024 r. w wieku 90 lat zmarł Bill Cobbs, ceniony amerykański aktor, którego widzowie znają z takich produkcji, jak "Noc w muzeum", "Bodyguard" czy kultowy serial "Rodzina Soprano". Na przestrzeni lat wystąpił w przeszło 120 produkcjach. Na ekranie zadebiutował 1974 roku, w klasyku kina sensacyjnego "Długi postój na Park Avenue". Błyskawicznie stał się mistrzem drugiego planu i cenionym przez widzów aktorem charakterystycznym.
Tadeusz Woźniak - niezapomniany wykonawca "Zegarmistrza światła"
8 lipca 2024 r. w wieku 77 lat zmarł muzyk, kompozytor, wokalista Tadeusz Woźniak. W pamięci słuchaczy zapisał się najtrwalej piosenką "Zegarmistrz światła", która ukazała się na jego albumie z 1972 r. Piosenki z jego muzyką śpiewali m.in.: Elżbieta Adamiak, Michał Bajor, Anna Chodakowska, Bernard Ładysz, Andrzej Poniedzielski, Krystyna Prońko, Zbigniew Wodecki czy Wojciech Malajkat.
Jerzy Stuhr - wybitny aktor, reżyser, scenarzysta
9 lipca 2024 r. zmarł Jerzy Stuhr - ceniony aktor, reżyser filmowy, teatralny, operowy, scenarzysta, rektor, profesor, pedagog. Zagrał w ponad 60 produkcjach. Wszyscy znają go m.in. z ról w "Wodzireju", "Seksmisji", "Kingsajzie", "Uprowadzeniu Agaty" czy "Kilerze". Pracował w nim m.in. z Andrzejem Wajdą, Jerzym Jarockim czy Konradem Swinarskim.
Jerzy Stuhr mocno poświęcił się także pracy pedagogicznej. Dwukrotnie obejmował stanowisko rektora Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. Młodsi z pewnością kojarzą głos Jerzego Stuhra, bo dubbingował wiele popularnych bajek. Był m.in. osłem ze "Shreka", smokiem Mushu w "Mulan", Gargamelem w "Smerfach". Podkładał głos także pod Rafikiego w remaku disnejowskiej animacji "Król Lew". Był ojcem aktora Macieja Stuhra oraz artystki malarki Marianny Stuhr.
Shannen Doherty - niezapomniana Brenda Walsh z serialu "Beverly Hills, 90210"
13 lipca 2024 r. w wieku 53 lat, po długiej walce z chorobą, zmarła Shannen Doherty. Podbiła serca publiczności, wcielając się w Brendę Walsh w kultowym serialu lat 90. "Beverly Hills, 90210". Doherty została uznana (m.in. przez magazyn People) za "ikoniczny zły charakter kobiecy lat 90." - odwołując się do zamiłowania aktorki do imprezowania i trudnej pracy na planie.
John Mayall - legendarny bluesman
22 lipca 2024 r. w wieku 90 lat zmarł angielski gitarzysta i wokalista bluesowy John Mayall. O bluesie mawiał, że jest niczym terapia dla duszy. "To uniwersalny język, zrozumiały dla każdego - niezależnie od jego pochodzenia, czy kultury" - podkreślał. W 1965 r. muzyk podpisał kontrakt z wytwórnią Decca i nagrał pierwszą płytę "John Mayall Plays John Mayall". W tym samym roku do jego zespołu dołączył 20-letni gitarzysta Eric Clapton.
Andrzej Milczanowski - były działacz opozycji demokratycznej w czasach PRL
23 lipca 2024 r. w wieku 85 lat zmarł Andrzej Milczanowski. Od 1978 r. zaangażowany był w działalność opozycyjną. Do 1980 r. współpracował z KSS "KOR", a od 1980 r. z NSZZ "Solidarność". Po wprowadzeniu stanu wojennego uczestniczył w komitecie strajkowym w Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego. Po pacyfikacji strajku został aresztowany, a w marcu 1982 r. skazany na pięć lat pozbawienia wolności. Był objęty opieką Amnesty International jako więzień sumienia. Na wolność wyszedł wiosną 1984 r. 11 lipca 1992 r. powołany został na stanowisko ministra spraw wewnętrznych.
Józef Szmidt - mistrz olimpijski
29 lipca 2024 r. w wieku 89 lat zmarł Józef Szmidt. Do historii sportu przeszedł jako pierwszy, który w trójskoku pokonał granicę 17 metrów. Na żużlowym rozbiegu Stadionu Leśnego w Olsztynie "polski kangur" 5 sierpnia 1960 roku poprawił o 33 centymetry rekord świata Rosjanina Olega Fiedosiejewa (16,70 m, z maja 1959 r.).
Bogumiła Wander - legenda telewizji
30 lipca 2024 r. w wieku 80 lat po długiej chorobie zmarła Bogumiła Wander. Od lat 70. związana była z Telewizją Polską. Przez dekady towarzyszyła Polakom jako niezapomniana spikerka, prezenterka i konferansjerka. Zapowiadała na żywo programy w TVP1 i TVP2 oraz prowadziła największe polskie festiwale muzyczne w Opolu i w Sopocie. Zajmowała się również produkcją i realizacją programów telewizyjnych: realizowała teleturnieje i programy o tematyce artystycznej.
Krzysztof Banaszyk - aktor telewizyjny i dubbingowy
1 sierpnia 2024 r. zmarł Krzysztof Banaszyk - aktor znany m.in. z seriali, takich jak "Na dobre i na złe" oraz "Samo życie". Aktor użyczył głosu m.in. Otisowi w "Asterix i Obelix: Misja Kleopatra", Simbie w "Królu Lwie II: Czas Simby" oraz Modliszce w filmach z serii "Kung Fu Panda". Podkładał głos również w grach wideo. Jedną z głównych ról dubbingowych zagrał w grze "Wiedźmin 2: Zabójcy Królów", w której wcielił się w postać Vernona Rocha.
Waldemar Marszałek - 6-krotny mistrz świata
6 sierpnia zmarł Waldemar Marszałek. Był sześciokrotnym mistrzem świata w sportach motorowodnych. Ostatni taki tytuł zdobył w wieku 51 lat. Czterokrotnie stawał także na najwyższym podium mistrzostw Europy. Łącznie zdobył 27 medali mistrzostwach świata i Europy. Startował zawsze z numerem 11. Jako pierwszy w historii zdobył 3 razy z rzędu tytuł mistrza świata. W latach 80. XX w. sporty motorowodne dzięki występom Marszałka cieszyły się bardzo duża popularnością w Polsce.
Susan Wojcicki - wieloletnia szefowa YouTube'a
9 sierpnia 2024 r. w wieku 56 lat zmarła Susan Wojcicki, była szefowa m.in. YouTube'a. "Niesamowicie zasmucony stratą mojej drogiej przyjaciółki Susan Wojcicki po dwóch latach życia z rakiem. Jest ona tak samo ważna dla historii Google jak nikt inny i trudno wyobrazić sobie świat bez niej" - przekazał dyrektor generalny Google Sundar Pichai, który poinformował o jej śmierci.
Franciszek Smuda - były selekcjoner reprezentacji Polski
18 sierpnia 2024 r. w wieku 76 lat zmarł Franciszek Smuda. Jeden z najlepszych i najbardziej utytułowanych polskich szkoleniowców. W latach 2009-12 pełnił funkcję selekcjonera reprezentacji Polski w piłce nożnej. W kwietniu 1995 roku został trenerem Widzewa Łódź i to był początek jednej z najpiękniejszych historii w polskiej piłce klubowej. Trener dwa razy sięgnął z łódzkim klubem po mistrzostwo. Udało mu się także, w sezonie 1996/1997, wprowadzić go do Ligi Mistrzów. Później było mistrzostwo wywalczone z Wisłą Kraków czy krajowy puchar z Lechem Poznań.
John Amos - amerykański aktor
21 sierpnia 2024 r. w wieku 84 lat zmarł amerykański aktor John Amos. Czarnoskóry artysta zasłynął rolami m.in. w filmach: "Książę w Nowym Jorku", "Szklanka pułapka 2" czy "Osadzony". Grał również w mającym swoją premierę w 1974 r. sitcomie "Good Times", okrzykniętym "pierwszym afroamerykańskim sitcomem familijnym".
Sven-Göran Eriksson - legenda w świecie sportu
26 sierpnia 2024 r. zmarł Sven-Göran Eriksson. Miał 76 lat. Prowadził Anglików w mundialach w 2002 i 2006 roku, odpadając w obu przypadkach w ćwierćfinale. W czasie blisko 40-letniej kariery trenerskiej pracował też z drużynami narodowymi Meksyku, Wybrzeża Kości Słoniowej i Filipin oraz w takich klubach, jak m.in. Benfica Lizbona, AS Roma, Lazio Rzym, Manchester City czy zespołach chińskich.
Sergio Mendes - brazylijski muzyk i pianista, legenda bossa novy
6 września 2024 r. zmarł Sergio Mendes, brazylijski muzyk i pianista był legendą bossa novy. Miał 83 lata. Mendes nagrał ponad 35 albumów. Koncertował z największymi amerykańskimi artystami. Przez całą swoją karierę umiejętnie łączył rytmy samby, jazzu, kalifornijskiego popu z sekcjami wokalnymi bossa novy. W 1992 r. zdobył nagrodę Grammy za album "Brasileiro" i dwie nagrody Latin Grammy. Otrzymał również nominację do Oscara w 2012 r. za najlepszą piosenkę oryginalną "Real in Rio" z filmu animowanego "Rio".
James Earl Jones - aktor, głos Dartha Vadera
10 września 2024 r. w wieku 93 lat zmarł James Earl Jones - amerykański aktor filmowy, telewizyjny i teatralny. To on był głosem Dartha Vadera z "Gwiezdnych wojen". W 2012 r. otrzymał Oscara za całokształt twórczości. Karierę rozpoczął w 1958 r. na Broadwayu. Ostatni raz pojawił się na ekranie w filmie "Książę w Nowym Jorku 2". Charakterystyczny głos Jamesa Earla Jonesa wykorzystano nie tylko w filmach z serii "Gwiezdne wojny". Użyczył go Mufasie w kultowej animacji "Król lew", a także w remake'u tego obrazu z 2019 r.
Salvatore "Toto" Schillaci - piłkarz, król strzelców mundialu
18 września 2024 r. w wieku 59 lat zmarł były włoski piłkarz Salvatore Schillaci - król strzelców mundialu w 1990 r. Schillaci dwukrotnie triumfował w Pucharze UEFA oraz zdobył Puchar Włoch. Najbardziej udany w jego karierze był sezon 1989/90, w którym sięgnął z Juventusem po podwójną koronę. W 1994 roku przeszedł do japońskiego Jubilo Iwata i zakończył karierę pięć lat później. Później zamieszkał w Palermo, gdzie prowadził szkółkę piłkarską.
Felicjan Andrzejczak - były wokalista "Budki Suflera"
18 września 2024 r. Felicjan Andrzejczak, który występował w Budce Suflera w latach 1982-1983. To on śpiewał przeboje, które zna chyba każdy - z utworem "Jolka, Jolka pamiętasz" na czele. Poza tym brawurowo wykonywał takie hity jak "Czas ołowiu" czy "Noc komety". Felicjan Andrzejczak został zaproszony do współpracy z Budką Suflera pod koniec 1982 roku. Współpraca trwała zaledwie rok. Potem koncertował jeszcze z zespołem jako gość specjalny. W 1999 r. nagrał wspólnie z nim utwór "Piąty bieg". Zaśpiewał tam razem z Krzysztofem Cugowskim.
Maggie Smith - kultowa aktorka brytyjska
27 września 2024 r. w wieku 89 lat zmarła Maggie Smith. Nagrodzona tytułem szlacheckim, należała do grona aktorek i aktorów nazywanych arystokracją brytyjskiej sceny i ekranu kinowego. Smith występowała między innymi w takich filmach jak seria o czarodzieju Harrym Potterze, w którym zagrała postać profesor Minervy McGonagall. Widzowie zapamiętają ją też z roli uroczej arystokratki Violet Crawley w serialu "Downton Abbey". Wystąpiła również w dwóch filmach Agnieszki Holland - "Tajemniczy ogród" (1994) oraz "Plac Waszyngtona" (1997). Oprócz sześciu nominacji i dwóch wygranych Nagród Akademii Filmowej otrzymała również nagrodę Tony, cztery nagrody Primetime Emmy, pięć nagród Brytyjskiej Akademii Filmowej i trzy Złote Globy.
Dikembe Mutombo - legendarny koszykarz NBA
30 września 2024 r. zmarł Dikembe Mutombo, jeden z najlepszych obrońców w historii koszykarskiej ligi NBA. Miał 58 lat. Jako pierwszy gracz w historii NBA został czterokrotnie uznany za najlepszego obrońcę sezonu.
Jerzy Maloga - aktor filmowy i teatralny
4 października 2024 r. zmarł Jerzy Molga, aktor filmowy, teatralny i dubbingowy. Miał 91 lat. Na wielkim ekranie Molga zadebiutował w "Kanale" Andrzeja Wajdy, zagrał jednego z powstańców. Wśród wielu ról filmowych była m.in. postać generała Władysława Sikorskiego w obrazie "Katastrofa w Gibraltarze". Aktor podejmował się także ról serialowych. Pojawił się m.in w "Karierze Nikodema Dyzmy", "Ekstradycji 2", "Pierwszym milionie", a także gościnnie - w "Stawce większej niż życie" oraz w "07 zgłoś się".
Johan Neeskens - legenda holenderskiego futbolu
6 października 2024 r. w wieku 73 lat zmarł utytułowany holenderski piłkarz Johan Neeskens - wicemistrz świata z 1974 i 1978 roku. W latach 1970-74 z Ajaksem Amsterdam zdobył dwa mistrzostwa Holandii, trzy Puchary Europy i dwa Superpuchary UEFA, a z Barceloną Puchar Hiszpanii i Puchar Zdobywców Pucharów. Neeskens uznawany był za jednego z najlepszych piłkarzy XX wieku. Łącznie w klubowej karierze Neeskens zdobył 14 trofeów.
Leszek Moczulski - działacz opozycji antykomunistycznej
10 października 2024 r. zmarł Leszek Moczulski - polityk, dziennikarz i historyk. Prześladowany przez władze komunistyczne, zapisał się w historii Polski jako jeden z najwybitniejszych działaczy opozycyjnych w czasach PRL. W roku 1979 założył Konfederację Polski Niepodległej, pierwsze ugrupowanie polityczne w Europie Środkowo-Wschodniej o charakterze antykomunistycznym w epoce poststalinowskiej. Był przewodniczącym KPN do 2007 r.
Ethel Kennedy - najbardziej podziwiana kobieta Ameryki
10 października 2024 r. zmarła Ethel Kennedy, wdowa po zamordowanym w 1968 roku Robercie Kennedym, byłym prokuratorze generalnym USA i kandydacie na prezydenta. Miała 96 lat. W sondażu Gallupa uznano ją za najbardziej podziwianą kobietę Ameryki. Dom Ethel stał się ważnym salonem politycznym Waszyngtonu, a republikański senator Jacob K. Javits powiedział o niej, że "jest najwspanialszą z Kennedych - kobiet, jak i mężczyzn" - przypomniał "NYT". W 2014 r. otrzymała najwyższe cywilne odznaczenia w USA - Prezydencki Medal Wolności.
Liam Payne - wokalista, członek zespołu "One Direction"
17 października 2024 r. zmarł Liam Payne, który międzynarodową sławę zdobył jako członek niedziałającego już brytyjsko-irlandzkiego zespołu popowego One Direction, w którym występował wraz z Niallem Horanem, Harrym Stylesem, Zaynem Malikiem i Louisem Tomlinsonem. Później zajął się solową karierą. Miał 31 lat.
Adam Grabowski - ceniony trener siatkarski
17 października 2024 r. zmarł Adam Grabowski, ceniony trener siatkarski. Miał 54 lata. Przez wiele lat współpracował z Jerzym Matlakiem w roli asystenta w PTPS Piła, który na początku XXI wieku błyszczał na arenach żeńskiej ekstraklasy i walczył o najwyższe cele w lidze mistrzyń CEV.
Jak informuje PZPS, w roli asystenta trenera Matlaka miał okazję występować także w reprezentacji Polski (2009-2011) czy też w Atomie Treflu Sopot. Był medalistą Ligi Siatkówki Kobiet również jako pierwszy szkoleniowiec. Z zespołem z Sopotu sięgał po złoty medal.
Mitzi Gaynor - gwiazda musicali
17 października 2024 r. zmarła Mitzi Gaynor, gwiazda musicali z lat 50. XX wieku. Miała 93 lata. Była znana przede wszystkim z roli zakochanej pielęgniarki Nellie Forbush w filmie "Południowy Pacyfik". Gaynor była jedną z ostatnich żyjących gwiazd złotej epoki hollywoodzkich musicali. Występowała u boku takich sław jak Bing Crosby, Frank Sinatra i Gene Kelly.
Janusz Olejniczak - wybitny pianista
20 października 2024 r. w wieku 72 lat zmarł Janusz Olejniczak, znakomity polski pianista i jeden z najwybitniejszych chopinistów na świecie. Grał pod batutą m.in. Witolda Rowickiego, Jerzego Maksymiuka, Charlesa Dutoit, Jacka Kaspszyka, Kazimierza Korda, Grzegorza Nowaka, Marka Mosia. Wielokrotnie współpracował przy nagrywaniu muzyki do filmów, w Polsce i na świecie. Wykonał muzykę do filmu "Pianista" w reż. Romana Polańskiej (2002). Ścieżka dźwiękowa osiągnęła w Polsce status Złotej Płyty. Olejniczak nagrał też większość partii fortepianowych do filmu "Chopin. Pragnienie miłości".
Paul Di'Anno - były wokalista Iron Maiden
21 października 2024 r. w wieku 66 lat zmarł Paul Andrews, były wokalista brytyjskiego heavymetalowego zespołu Iron Maiden, znany lepiej pod pseudonimem Paul Di'Anno. Był liderem tej grupy na dwóch albumach, "Iron Maiden" z 1980 roku i "Killers" z 1981 roku. Potem został zastąpiony przez obecnego wokalistę Bruce'a Dickinsona. Kontynuował karierę muzyczną w innych zespołach.
Jadwiga Barańska - ceniona aktorka
24 października 2024 r. w wieku 89 lat zmarła znakomita polska aktorka filmowa i teatralna Jadwiga Barańska. Największą sławę przyniosła jej kreacja Barbary Niechcic w filmie "Noce i dnie". Karierę aktorską rozpoczęła na deskach Teatru Klasycznego (1959-1966). Następnie grała w Teatrze Polskim w Warszawie (do 1972 r.). Niezwykłą popularność przyniosły jej role filmowe w produkcjach męża, Jerzego Antczaka.
Elżbieta Zającówna - znakomita aktorka
28 października 2024 r. w wieku 66 lat zmarła aktorka Elżbieta Zającówna. Artystka znana była m.in. z filmu "Vabank" czy serialu "Matki, żony i kochanki". Na scenie zadebiutowała w 1980 r. w musicalu "Cabareto" w reżyserii Andrzeja Strzeleckiego w teatrze Na Targówku. Wzięła udział w 25 przedstawieniach teatralnych. Wielką popularność przyniosły jej role Natalii z filmu "Vabank" i "Vabank II" czy Hanki Trzebuchowskiej w serialu "Matki, żony i kochanki" Juliusza Machulskiego, u którego zagrała też w obrazie "V.I.P", czy w "Seksmisji".