Rozporządzenie ministra edukacji z lipca 2024 r. ws. organizacji nauki religii w publicznych szkołach i przedszkolach jest niezgodne z przepisem ustawy o systemie oświaty, na podstawie którego zostało wydane - wynika ze środowego orzeczenia TK.
Zgodnie z wydanym w lipcu rozporządzeniem minister edukacji Barbary Nowackiej, którego przepisy weszły w życie 1 września br., dyrektor szkoły (przedszkola) może połączyć w grupę dzieci z oddziałów lub klas, w których na naukę religii zgłosiło się siedmioro lub więcej uczniów z osobami z oddziałów lub klas, w których na naukę religii zgłosiło się mniej niż siedmioro dzieci.
Rozporządzenie zaskarżyła do TK I prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska, która zarzuciła m.in. że narusza ono konstytucyjną zasadę "konsensualnego sposobu regulowania relacji między państwem a Kościołami" oraz jest ono niezgodne z ustawą o systemie oświaty, bo określa warunki i sposób organizacji nauki religii w sposób niezgodny z treścią delegacji ustawowej, a to łamie m.in. konstytucyjne przepisy regulujące wydawanie rozporządzeń.
TK orzekł, że rozporządzenie jest niezgodne z przepisem ustawy o systemie oświaty mówiącym, że minister edukacji określa w drodze rozporządzenia warunki organizacji nauki religii w porozumieniu z władzami kościołów i związków wyznaniowych. Rozporządzenie zostało wydane na podstawie tego przepisu.
Tk uznał, że rozporządzenie łamie ten przepis w związku z zapisami konstytucji mówiącymi m.in., że "rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie" oraz konstytucyjmi zasadami, że "Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym" a "organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa". Trybunał postanowił umorzyć sprawę w pozostałym zakresie.
W uzasadnieniu sędzia sprawozdawca prof. Krystyna Pawłowicz mówiła m.in., że wnioskodawca podniósł ogólny zarzut niedochowania przez ministra edukacji konstytucyjnego i ustawowego trybu wymaganego dla wydania tego rozporządzenia oraz niezgodność z zasadą demokratycznego państwa prawnego i zasadą legalizmu.
Dokonana w tej sprawie przez Trybunał Konstytucyjny negatywna ocena przesądziła o niezgodności z konstytucją i ustawą o systemie oświaty rozporządzenia ministra edukacji z 26 lipca 2024 r. w całości - powiedziała sędzia Pawłowicz. Dodała, że minister edukacji m.in. nie spełnił wymogu działania w porozumieniu z przedstawicielami kościołów i związków wyznaniowych wydając decyzję jednostronnie, ignorując stanowiska przedstawicieli Kościoła katolickiego i innych kościołów i związków wyznaniowych.
Skutkiem wyroku Trybunału w omawianej sprawie jest utrata mocy obowiązującej kwestionowanego rozporządzenia w całości - powiedziała, dodając, że tym samym rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 14 kwietnia 1992 r. odzyskuje wcześniejsze brzmienie.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który został wydany na wniosek pierwszej prezes Sądu Najwyższego, a dotyczył zbadania zgodności z Konstytucją RP, konkordatem i ustawami rozporządzenia ministra edukacji z 26 lipca br. zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach, jest zgodny z opinią Kościoła katolickiego - powiedział rzecznik KEP ks. Leszek Gęsiak.
Podkreślił, że orzeczenie TK "potwierdza wątpliwości prawne strony kościelnej odnośnie do zgodności z aktami wyższego rzędu wspomnianego rozporządzenia minister edukacji".
Zgodnie z lipcową nowelizacją rozporządzenia w sprawie organizacji lekcji religii dyrektor szkoły (przedszkola) będzie mógł połączyć w grupę dzieci z oddziałów lub klas, w których na naukę religii zgłosiło się siedmioro lub więcej uczniów, z osobami z oddziałów lub klas, w których na naukę religii zgłosiło się mniej niż siedmioro dzieci.
Jednocześnie wprowadzono zasadę, zgodnie z którą uczniów szkoły podstawowej można połączyć w grupę obejmującą: uczniów klas I-III albo klas IV-VI lub klas VII i VIII. Maksymalna liczba osób, które mogą uczestniczyć w zajęciach w przedszkolach i w klasach I-III szkół podstawowych to 25, dla pozostałych uczniów we wszystkich typach szkół - 28.
Od roku szkolnego 2024/2025 ocena z religii i etyki na świadectwie szkolnym nie jest wliczana do średniej ocen rocznych.
Nowelizację rozporządzenia ws. organizacji lekcji religii po petycjach Prezydium Konferencji Episkopatu Polski i Polskiej Rady Ekumenicznej zaskarżyła z I prezes Sądu Najwyższego Małgorzatę Manowską do Trybunału Konstytucyjnego.
MEN stoi na stanowisku, że postanowienie TK nie wywołuje skutków prawnych. Rozporządzenie zostało wydane zgodnie z prawem i ma moc powszechnie obowiązującą od 1 września 2024 r.
