Przypadająca dziś Środa Popielcowa rozpoczyna trwający 40 dni Wielki Post. Dla wiernych to wezwanie do pokuty i wewnętrznego nawrócenia.
Popielec to uroczystość obchodzona w zależności od daty Świąt Wielkanocnych: wypada dokładnie 46 dni przed Wielką Niedzielą i rozpoczyna okres Wielkiego Postu.
Środa Popielcowa swą nazwę przyjęła od obrzędu posypywania głów popiołem. W obecnej liturgii symbolowi temu towarzyszą wypowiadane przez kapłana słowa: "Prochem jesteś i w proch się obrócisz" lub "Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię". Obrzęd ten wywodzi się ze starożytności, z tradycji judaizmu, w której to Żydzi na znak postu i pokuty posypywali głowy popiołem. Miał to być akt najwyższej skruchy, polegający na uznaniu własnej marności w oczach Boga.
W Kościele katolickim zwyczaj posypywania głowy popiołem w pierwszy dzień Wielkiego Postu został wprowadzony w XI wieku przez papieża Urbana II. Ustalono, że popiół będzie pochodził z palm poświęconych w poprzednią Niedzielę Palmową. Jan Paweł II ogłosił Popielec dniem modlitw o pokój na świecie.
Wielki Post w Kościele katolickim to m.in. czas rekolekcji, nabożeństw pokutnych i spowiedzi. Wierni powinni też dawać jałmużnę.
Od Środy Popielcowej obowiązuje w liturgii kolor fioletowy, w kościołach rzadziej odzywają się dzwony i organy. Ponadto Kościół zakazuje w tym czasie hucznych zabaw i nakłada obowiązek postu: w Środę Popielcową i Wielki Piątek katolików obowiązuje post ścisły, tzn. jeden posiłek do syta. Nie wolno jeść potraw mięsnych.
Wielki Post trwa do początku liturgii mszy Wieczerzy Pańskiej sprawowanej w Wielki Czwartek.
(mal)
