Jesteśmy ubożsi od mieszkańców strefy euro, ale znacznie więcej posiadamy. Znacznie większa grupa Polaków to właściciele mieszkań i domów, a nie – wynajmujący. To wyniki pierwszego raportu zasobności gospodarstw domowych Narodowego Banku Polskiego. Poza tym – nie bierzemy więcej kredytów niż mieszkańcy strefy euro.
Więcej zdobywają Polacy samozatrudnieni, z wyższym wykształceniem i mieszkańcy wsi. Największy majątek mają Polacy między 45. a 55. rokiem życia. Przebieg majątku ma kształt odwróconej litery ‘u’ czyli na początku jesteśmy biedni jak mysz kościelna, potem się czegoś dorabiamy, a potem z tego, co uzbieraliśmy, wydajemy na starość – mówi Dobiesław Tymoczko z NBP. To cecha niemal wszystkich krajów.
Polskę wyróżnia za to chęć szybkiego posiadania mieszkań i domów. Na przykład ponad połowa Niemców do 40. roku życia wynajmuje mieszkania. W Polsce właścicielami nieruchomości jest teraz 72 procent mieszkańców miast i 87 procent mieszkańców wsi. Mieszkańcy wsi najbardziej skorzystali na unijnych dotacjach. To jeden z czynników, przez który pora skończyć z mitem biednego rolnika – dodaje Tymoczko.
37 procent gospodarstw jest zadłużonych. Średni dług wynosi 10 tysięcy złotych. 12 procent posiada kredyty hipoteczne (w strefie euro to 23 procent gospodarstw), a 25 procent posiada inne kredyty (w strefie euro to około 30 procent). Przeciętny kredyt hipoteczny w Polsce opiewa na 104 tysiące złotych, a inne długi sięgają średnio 5 tysięcy złotych. Zauważyliśmy, że im większe dochody, tym większa skłonność do brania kredytów – mówi Piotr Bańbuła, jeden ze współautorów badań NBP. Wyniki pokazują też, że Polacy są ubożsi od mieszkańców strefy euro. Przeciętne polskie gospodarstwo domowe ma 56 procent majątku gospodarstwa w Europie Zachodniej.
Nierówności majątkowe w Polsce są jednak większe niż nierówności dochodowe. 10 proc. gospodarstw w naszym kraju ma dochody sięgające dwóch tysięcy złotych netto, a 1 proc. - co najmniej 2,8 milionów złotych. Najuboższe polskie gospodarstwa domowe mają też długi na blisko 3,5 miliarda złotych; najbogatsze – mają ponad dwa biliony złotych majątku. Przeciętna majętność to ponad 330 miliardów złotych. To jednak nie są największe nierówności w Europie. Paradoksalnie, prym wiodą Niemcy i Austria. Jesteśmy biedniejsi od krajów ze strefy euro, ale jesteśmy mniej zadłużeni – uzupełnia Zbigniew Żółkiewski z NBP. Największe długi mają gospodarstwa domowe w Portugalii, Niemczech, Holandii i Niemczech. Najbogatsze gospodarstwa domowe w Europie są w Luksemburgu i na Cyprze.
Przeciętny majątek netto w ubiegłym roku wyniósł 257 tysięcy złotych. Wpłynęły na to: wartość głównego miejsca zamieszkania (przeciętnie 283 tys. zł) oraz majątek związany z prowadzeniem działalności gospodarczej (przeciętnie 220 tys. zł). Zdecydowana większość polskich gospodarstw domowych była właścicielem głównego miejsca zamieszkania (76 proc.) oraz samochodów (63 proc.), znacznie rzadziej innych nieruchomości (19 proc.) czy majątku związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej (19 proc.).
Raport w Polsce powstał pierwszy raz. Podobne badania przygotowywane są w innych europejskich krajach. Narodowy Bank Polski zanalizował majątek, wydatki i przychody 3,5 tysięcy gospodarstw domowych w 2014 roku. Kolejne takie badania mają być przeprowadzane w Polsce co dwa lata.
(mpw)