Gigantyczna, trójwymiarowa konstrukcja skalna w kształcie mapy Szkocji, będąca pomnikiem polsko-szkockiego braterstwa broni z czasów II wojny światowej zostanie odrestaurowana. Wszystko dzięki temu, że opracowana przez polskiego wojskowego "mapa" uzyskała wreszcie status obiektu chronionego.
O nadaniu skalnej mapie nowego statusu poinformowała organizacja Historic Scotland. Koszty renowacji obiektu pokryje Heritage Lottery Fund - fundusz przekazujący środki narodowej loterii na utrzymanie historycznego dziedzictwa.
Mam nadzieję, że status obiektu prawnie chronionego podniesie jego rangę i przyciągnie turystów, by docenili zabytek tak jak na to zasługuje - powiedziała szkocka minister kultury Fiona Hyslop z okazji ogłoszenia decyzji Heritage Lottery Fund.
Ta niezwykła mapa Szkocji nawiązuje do wyrzeczeń naszych polskich sojuszników. Cieszę się, że będzie obecnie chroniona prawnie i zabezpieczona na przyszłość - przypomniała Hyslop. Zwróciła też uwagę na wartość edukacyjną obiektu.
Grupa miejscowych społeczników przystąpiła do prac restauratorskich w 2008 roku. dwa lata później powstała społeczna organizacja "Mapa Scotland", która starała się pozyskać fundusze na odrestaurowanie obiektu. Decyzja Historic Scotland jest uwieńczeniem ich starań.
Pochodząca z 1975 roku skalna mapa znajduje się na terenie hotelu Barony Castle Hotel w miejscowości Eddleston w pobliżu Peebles (rejon Borders). W latach 1969-77 właścicielem hotelu był Polak Jan Tomasik. W czasie wojny w hotelu mieściła się polska szkoła oficerska.
Tomasik - jeden z jej absolwentów - wraz z legendarnym dowódcą stacjonującej w Szkocji 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisławem Maczkiem (1892-1994), z którym się przyjaźnił, opracował koncepcję skalnej mapy. Do realizacji projektu zaproszono kartografów z Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Grupa pięciu z nich pod kierunkiem Kazimierza Trafasa po raz pierwszy odwiedziła Eddleston latem 1974 roku. Wtedy właśnie przygotowano teren i sporządzono zarys linii wybrzeża "mapy". Projekt ukończono ostatecznie rok później, gdy wymodelowano ukształtowanie terenu. Mapa ma 50 m szerokości i 1,5 m głębokości. Oryginalnie woda pompowana pod ciśnieniem spływała z gór wypełniając rzeki, fiordy i okoliczne morze.
Jest to największy w Wielkiej Brytanii tego rodzaju topograficzny model. Potocznie nazywa się go mapą Szkocji gen. Maczka.