Najstarsza znana kamienna tablica z wyrytym tekstem Dziesięciu Przykazań Bożych została sprzedana na nowojorskiej aukcji za 5,4 mln dolarów - dwukrotnie więcej, niż szacowali eksperci domu aukcyjnego Sotheby's. Przykazania na pochodzącej sprzed ok. 1500 lat tablicy zostały napisane alfabetem paleohebrajskim.
Ta niezwykła tablica została odkryta podczas prac drogowych tuż przed I wojną światową na terenie obecnego południowego Izraela, gdzie wieki wcześniej znajdowały się liczne świątynie.
Nie od razu jednak zorientowano się, jak bardzo jest cenna. Przez kolejne trzy dekady kamień był używany jako element chodnika. Dopiero w 1943 r. odkupił go uczony, który rozpoznał napis jako "samarytański Dekalog zawierający boskie przykazania kluczowe dla wielu religii".
Jak stwierdzili eksperci domu aukcyjnego, tablica mogła być pierwotnie prezentowana w synagodze lub prywatnym domu. W 1943 r. została odkupiona. Od tego czasu miała kilku właścicieli.
8 lat temu na sprzedaż wystawił ją rabin Shaul Shimon Deutsch. Do dziś nie wiadomo, kim był anonimowy kupiec, który zapłacił za marmurowy blok 850 tys. dolarów.
The oldest inscribed tablet of the Ten Commandments sold for $5.04 million at #SothebysNewYork today after over 10 minutes of bidding. #AuctionUpdate pic.twitter.com/QdldKSKdXx
SothebysDecember 18, 2024
Kamień zawiera 20 wierszy tekstu, które ściśle odpowiadają wersetom z Biblii, wspólnym zarówno dla tradycji żydowskiej, jak i chrześcijańskiej.
Jednak tylko 9 z 10 przykazań z Księgi Wyjścia zostało uwzględnionych. Nie ma przykazania "Nie będziesz brał imienia Pana Boga swego nadaremno", w jego miejscu znajduje się polecenie dotyczące oddawania czci Bogu na górze Gerizim.
Tablica jest zrobiona z marmuru i pochodzi z epoki bizantyjskiej. Mogła powstać między 300 a 800 rokiem n.e. Historycy oceniają jej wiek na około 1500 lat.
Kamienny blok waży 52 kg i mierzy 60 cm. Znajduje się na nim 20 linijek tekstu w alfabecie paleohebrajskim - to starożytny system pisma używany przed narodzeniem współczesnego alfabetu hebrajskiego.
W oświadczeniu dom aukcyjny Sotheby's podkreślił, że tablica jest nie tylko "niezwykle ważnym historycznym artefaktem, ale także namacalnym łącznikiem z wierzeniami, które pomogły ukształtować zachodnią cywilizację". "Zetknięcie się z tym wspólnym dziedzictwem kulturowym oznacza podróż przez tysiąclecia i połączenie się z kulturami i religiami opowiedzianymi przez jeden z najwcześniejszych i najtrwalszych kodeksów moralnych ludzkości" - dodano.
Anonimowy nabywca, który kupił tablicę za 5,4 mln dolarów, ma zamiar przekazać ją izraelskiemu muzeum.