Prima aprilis to wyjątkowy dzień w kalendarzu – święto humoru, w którym dozwolone są niewinne psikusy i celowe wprowadzanie w błąd. 1 kwietnia obchodzony jest w wielu krajach na świecie i cieszy się popularnością wśród dzieci, młodzieży, dorosłych, a nawet całych instytucji. W niektórych miejscach prima aprilis traktowany jest jako okazja do kreatywnej rywalizacji, gdzie każdy próbuje wymyślić jak najlepszy i najbardziej zaskakujący żart.
Historia prima aprilis nie jest do końca jasna - istnieje wiele teorii dotyczących jego pochodzenia. Niektóre wskazują na starożytne rzymskie tradycje, inne odwołują się do zmian w kalendarzu i wydarzeń z czasów nowożytnych.
1. Rzymskie święta i legendy
Jedna z teorii łączy prima aprilis z rzymskimi obchodami Cerialii, czyli świętem ku czci bogini Ceres. Według legendy została ona oszukana podczas poszukiwań swojej córki, co miało być źródłem tradycji robienia żartów.
Inna opowieść odnosi się do mitycznej historii o porwaniu Persefony do Hadesu. Jej matka, Demeter, słysząc głos córki, próbowała ją odnaleźć, jednak echo wprowadzało ją w błąd - co miało stać się inspiracją dla primaaprilisowych psikusów.
2. Nowy kalendarz i "kwietniowi głupcy"
Ciekawą teorią jest ta związana ze zmianami w kalendarzu. W 1582 roku papież Grzegorz XIII wprowadził nowy kalendarz, przesuwając początek roku z 1 kwietnia na 1 stycznia. Nie wszyscy zaakceptowali tę zmianę, a osoby, które nadal świętowały Nowy Rok w kwietniu, były wyśmiewane i nazywane "kwietniowymi głupcami". Wkrótce zwyczaj robienia żartów przeniósł się na inne kraje i stał się elementem kultury europejskiej.
Podobna sytuacja miała miejsce we Francji w 1564 roku, kiedy król Karol IX również przesunął datę Nowego Roku, a ci, którzy nadal świętowali go 1 kwietnia, padali ofiarą żartów i psikusów.
3. Mistyczne duchy i pogańskie wierzenia
Niektóre przekazy wskazują, że w dawnych wierzeniach 1 kwietnia uważany był za dzień, w którym duchy miały swobodę działania i mściły się na żywych, robiąc im figle. Ten mistyczny element mógł wpłynąć na rozpowszechnienie się tradycji robienia żartów.
Prima aprilis ma swoje odpowiedniki w różnych częściach świata, choć nazwa i szczegóły obchodów mogą się różnić:
- W Wielkiej Brytanii, Australii i RPA nazywany jest "April Fools’ Day" (Dzień Głupców).
- W Niemczech to "Aprilscherz" - dzień psikusów i fałszywych informacji.
- W Portugalii mówi się o "Dniu Kłamstwa".
- W Rosji funkcjonuje jako "Dzień Śmiechu".
- Na Litwie znany jest jako "Dzień Kłamcy".
- Do Polski prima aprilis dotarł w XVI wieku i od tamtej pory zachował swoją niezmienioną formę - zarówno wśród dzieci, jak i w mediach czy polityce.
- Makaronowe drzewo - brytyjska telewizja BBC w 1957 roku pokazała materiał, w którym rzekomo rolnicy zbierali spaghetti rosnące na drzewach. Wielu widzów uwierzyło i pytało, gdzie można kupić takie sadzonki!
- Hamburger dla leworęcznych - Burger King w 1998 roku ogłosił, że wprowadza specjalnego burgera dla osób leworęcznych. Żart został tak dobrze odebrany, że tysiące klientów przyszło do restauracji, prosząc o nowy produkt.
- Przeniesienie wieży Eiffla - w 1986 roku francuska gazeta "Le Parisien" podała informację, że wieża Eiffla zostanie przeniesiona do Disneylandu pod Paryżem. Wielu mieszkańców uwierzyło i zaczęło protestować!
