Wybuch II wojny światowej i zamknięcie Uniwersytetu Jagiellońskiego przez hitlerowskiego okupanta powoduje, że Karol Wojtyła przerywa naukę i w 1940 roku rozpoczyna pracę jako robotnik w krakowskich kamieniołomach należących do Zakładow Chemicznych "Solvay" w Borku Fałęckim pod Krakowem.
Wspomnieniem tego okresu jest jeden z jego pierwszych utworów literackich, poemat "Kamień i bezmiar", podpisany pseudonimem Andrzej Jawień. 18 lutego 1941 roku umiera jego ojciec, Karol Wojtyła senior. Zahartowany przez doświadczenia wczesnej młodości, młody Karol mężnie znosi ten ciężar. Być może jednak w przyzwyczajeniu się do nowej rzeczywistości - samodzielnego życia bez obojga rodziców, pomógł Wojtyle szereg zajęć, których się podjął.
Podczas okupacji wraz ze swym ziomkiem z Wadowic, Mieczysławem Kotlarczykiem, organizuje w Krakowie konspiracyjny Teatr Rapsodyczny i jest jednym z pierwszych jego aktorów i reżyserów. W repertuarze znajdują się adaptacje dzieł wybitnych polskich klasyków. W 1942 roku wstępuje do konspiracyjnego Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Krakowie, studiując równocześnie filozofię na tajnym Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Od 1 sierpnia 1944 roku do 18 stycznia 1945, tj. do dnia wyzwolenia Krakowa przez Armię Radziecką, ukrywa się wraz z kolegami w pałacu metropolity krakowskiego księcia kardynała Stefana Sapiehy.
